Rượu Tà Vạt - Đặc sản của người Cơ Tu Đà Nẵng

Thời xưa người ta dùng lá tả vạt để lợp nhà tuy nhiên công dụng lớn nhất của loạị cây này chính là để làm rượu Tà Vạt (Buoh Tà Vạt). Loại rượu quý được lấy từ dịch chiết của quả Tà Vạt ủ lên men cho ra thứ rượu tuyệt hảo ai ai cũng muốn uống.

Khi lần đầu thưởng thức thứ rượu này bạn sẽ cảm nhận được vị ngọt ngọt hơi đắng nhẹ khay khay của rượu. Mỗi lần lễ hội loại rượu này mới được người dân tộc Cờ Tu mang ra thiết đãi khách. Theo nhiều người nơi đây nói thì làm được loại rượu Tà Vạt này khá công phu. Đầu tiên họ vào vào trong rừng sâu hái những cụm Tà Vạt sống ở gần khe suối. Đốn lấy những cây to khỏe và lấy rượu . Tiến trình sản xuất rượu cũng khá gian nan và đầy tính nghệ thuật.

Cây Tà Vạt thường cho ra khoảng 5 buồng tuy nhiên người dân nơi đây chỉ chọn ra một cây để lấy nước. Họ chọn những buồng có trái bằng trái cau sẽ cho ra nhiều nước và chất lượng tốt nhất. 3 ngày 1 lần họ sẽ leo lên đến gần buồng và dùng dùi cui được đẽo bằng cây rừng đệp nhẹ xung quanh cuống của buồng . Mỗi lần đập mất khoảng vài tiếng. Sau khi đập họ sẽ cắt ngang cuồng buồng và dùng cọng cây khoai nước đã giã dập bọt đầu mới cắt. Buộc lại. Đây được gọi là động tác nhử nước. Sau đó bạn có thể nhử khoảng 3 đến 4 lần nước mới ra và bạn theo dõi vết cắt xem chúng có nhỏ giọt nhanh hay chậm. . Có thể dùng ống nhựa, lồ ô, giang … để dẫn nước vào can. Chất nước này, lúc vừa chảy ra thì hơi trong, thơm và ngọt. rất hấp dẫn với các côn trùng như kiến, ong… nên người ta phải bịt, che lại.

Để dung dịch này lên men dần dần và cho vào can rượu theo liều lượng phù hợp. Tùy theo khẩu vị và phong tục mà người ta sẽ lấy vỏ cây chuồn vào can nhiều hay ít. Càng cho nhiều vỏ chuồn thì rượu càng nồng và đắng. Rượu thành phẩm cho ra có màu trắng đục và mỗi ngày đêm một cây Tà Vạt sẽ cho ra khoảng chừng 5-10 lít rượu. Hàng ngày họ sẽ đi lấy rượu khoảng 1 đến 2 lần. Số lượng cây ở đây sẽ được từng người chia nhau quản lý và khai thác rượu. . Càng về sau, cây càng hết chảy dần, trung bình mỗi cây Tà Vạt lấy được trên dưới 300 lít rượu. Tà Vạt ra hoa, có trái hầu như quanh năm, nên rượu ta vạt có thể “ sản xuất” quanh năm.

Rượu Tà Vạt – một loại rượu thơm ngon, độc đáo, đậm đà bản sắc văn hoá của đồng bào dân tộc CơTu, một loại rượu “truyền thống” không thể thiếu được trong gia đình, lễ hội… Đặc biệt là uống mừng năm mới, xuân đến Tết về.